బాలాజీ అర్చావతార విశేష దృశ్యార్చన 28
( దృశ్యము 104)
( కరివీర పురం దగ్గర సంపెంగ చెట్టు )
( లక్ష్మి, కపిల ముని ఉంటారు )
కపిల --- తల్లీ ! శ్రీలక్ష్మీ ! విన్నావు కదా ,శ్రీనివాసుని మనోవ్యాకులత, నీవు చెంత లేకున్న, అతడు నిర్నిద్ర చింతయే అగును !
లక్ష్మి ---- మునీంద్రా ! స్వామి అవతార రహస్యము, మీకు తెలియనిది కాదు గదా ? నేను అతని చెంత చేరవలెనన్న, అతడు కర్తవ్యోన్ముఖుడు కావలయును !
కపిల --- ( ఆనందంతో ) తల్లీ ! అటులయిన నీ వాతనికి దూరమయినది ,భృగు మహర్షిపై కినుక వల్లనో, లేక
లక్ష్మి --- పద్మావతిపై మాత్సర్యము వల్లనో, అని, భావించారా మునీంద్రా ?
కపిల --- అవును తల్లీ ! నీ నాధుడు కూడ అటులనే భావించు చున్నాడు !
లక్ష్మి --- నా స్వామి, యీ లక్ష్మిని , వెనుకటి గృహలక్ష్మి వలెనే , భావించు చున్నాడు ! తపస్సుతో పరిపక్వమై---పునీతమైన మనస్సు గల సామ్రాజ్య లక్ష్మి వలె భావించుట లేదు !--- భృగు మహర్షి నా జనకుడు స్వామి వక్షస్థలమున దాగి , అంతర్ముఖియైన నన్ను, తన కాలియందలి కంటితో, అనితర సాధ్యమైన, అక్షి కుక్షి విద్యతో జాగృత పరచినాడు ! సకల జీవ రాశుల దారిద్ర్య విమోచనము చేయుమని ప్రభోదించినాడు ! అతనిపై కినుక వహించుట నాకు పాడి యగునా మునీంద్రా ?
కపిల --- తల్లీ ! నిన్ను జాగృత పరచుటకు , భృగు మహర్షి చేసిన ప్రయత్నము నిస్సందేహముగ , అనితర సాధ్యము ! కాని అతడెన్నుకున్న మార్గము ,అదియే విష్ణు వక్షస్థలమున పాద తాడనము మాత్రము, ఘోరమైన తప్పిదము !
లక్ష్మి --- మునీంద్రా ! నా తండ్రి చేసిన తప్పుకు పరిహారముగ , నా స్వామి అతని పాద నేత్రమును పొడిచి , అతని విద్యను , సుకృతమును , తపస్సును నశింప జేసినాడు .
కపిల---- తల్లీ ! అదియా నీ కోపమునకు కారణము !?
లక్ష్మి --- కాదుమునీంద్రా ! నా నాధుడు బహు దూరదర్శి ! అతని లీలలను విమర్శింప జాలను !! కాని మునీంద్రా , నా తండ్రి ఆ పయిన ఏమయినాడో తెలుసుకొనుటకు కుతూహల మగుచున్నది !
కపిల --- తల్లీ ! భృగు మహర్షి , శ్రీ మహావిష్ణువు విధించిన శిక్షను ఆనందముతో స్వీకరించినాడు ! అటుపైన కాశికా క్షేత్రమునకు వెడలి , శివుని పట్ల చేసిన అపరాధమునకు శిక్షింపబడినాడు !!
లక్ష్మి --- మునీంద్రా ! నా తండ్రి కాశికా క్షేత్రమున ,శివుని కోపమునకు గురి అయినాడా?అదెట్లు జరిగినది ?
కపిల --- సామాన్యమయిన లోక ధర్మమును పాటింపక పోవుట వలన.
లక్ష్మి --- నా తండ్రి పాటింపని లోక ధర్మము ఏది మునీంద్రా ?
కపిల --- తల్లీ ! ఏ క్ష్తేత్రమున కేగిన ఆ క్ష్తేత్ర ప్రధాన దేవతను స్తుతించవలె నన్నది సామాన్యమయిన లోక ధర్మము !కాశి శివ క్షేత్రము ! అచట శివ దూషణ నిషిద్ధము ! నీ తండ్రి ఆ క్షేత్రమున కూడ , తన పరీక్షలో శివుడు భంగ పడినాడని, అతనిది తామస ప్రవృత్తి యని , శ్రీ మహావిష్ణువే సత్వగుణ సంపన్నుడని ఎలుగెత్తి చాటినాడు.—
లక్ష్మి --- అతడు పలికినది యదార్థమే కదా !
కపిల --- నిజమే ! అయినను ఉచితానుచితములు పాటింప కుండుట, అతని చేసిన అపరాధము !
లక్ష్మి --- మునీంద్రా ! ఆ అపరాధమునకు అతడెట్లు శిక్షింపబడినాడు ?
కపిల --- కోపించినది శివుడు కాదు తల్లీ ! శివ- కేశవు లిరువురూ సత్వ గుణ సంపన్నులే ! సమయా సమయములను బట్టి, వారి ప్రవృత్తి మారుచుండును !
లక్ష్మి --- మునీంద్రా ! నా తండ్రి కేమయనది ? అతనిని శిక్షించిన వారెవరు ?
కపిల --- శిక్షించినది జగదంబ ! నీ తండ్రి తన జీవిత కాలమంతయు, అధ్యయనము చేసి, రచించిన --- భృగునాడి యన జ్యోతిష గ్రంథము , ఛిన్నాభిన్న మగుననియు , పృథ్విలో మానవుల కది, అగమ్యమగుననియు శపించినది !
లక్ష్మి ---- మునీంద్రా ! ఎంత పని జరిగినది ? నా తండ్రి తన తపస్సును , సుకృతమును, విద్యను , చివరికి తన జన్మ సాఫల్యమొనర్చిన సాధనను కూడ పోగొట్టుకొన్నాడన్న మాట
కపిల అవును తల్లీ ! ఇంత జరిగినను అతడు తన ధైర్యమును, వివేకమును కోల్పోలేదు ! దర్శన మాత్రమున పాపములు పోగొట్టగల నర్మదానదీ ఉద్గమ స్ఠానమైన , అమర కంటక క్షేత్రమున , ఘోరమైన తపస్సు ఛేయుచున్నాడు !
లక్ష్మి --- ఎవరి గురించి మునీంద్రా ?
కపిల --- అది శివ క్షేత్రము తల్లీ ! నీ తండ్రి ఓంకారేశ్వరుని కృపా కటాక్షములకై , తపము చేయుచున్నాడు ! తల్లీ ! నీ తండ్రి విషయము తెలిసినది కదా ! ఇక ప్రస్తుతమునకు రమ్ము ! నీ తండ్రిపై నీకు కినుక లేదని స్పష్టమైనది, సవతి అయన పద్మావతీ దేవిపై మాత్సర్యము లేదని కూడ తెలిసినది ! నీ నాధుడు , నీతో పాటు, ఆలయ ప్రవేశము చేయుటకు సంకల్పించి , నిన్ను పిలుచుటకై రానున్నాడు---
లక్ష్మి --- ( ఆనందముతో ) ఏమంటిరి మహర్షీ ! నా నాధుడు నన్ను పిలువరానున్నారా ?---
కపిల --- అవును తల్లీ ! అతడే స్వయముగా రానున్నాడు.
లక్ష్మి ----( ప్రసన్న వదనంతో ) ఇతరులతో రాయబార మంపక, తనంత తానుగా వచ్చి పిలిచిన, నాకు ఆభ్యంతర మేమున్నద ?
కపిల--- సంతోషం తల్లీ ! నీ మనసులో మాట బయట పడినది ! --- అదుగో నీ నాధుడు , అశ్వారూడుడై, నీ కడకు వచ్చుచున్నాడు --- చూడుము !! ( అని దూరంగా చూపిస్తాడు )
( లక్ష్మి అతను చూపించిన దిక్కు చూస్తుంది. శ్రీనివాసుడు దూరంగా గుర్రం ఎక్కి, వస్తూ కనిపిస్తాడు )
( ఆ దృశ్యం చూసి, లక్ష్మి ముఖంలో ఆనందం వెల్లి విరుస్తుంది )
( కపిల మహర్షి ఆమె ముఖాన్ని చూసి, చిరునవ్వు నవ్వుకొని అంతర్థాన మవుతాడు )
( ప్రవేశం-- శ్రీనివాసుడు )
శ్రీనివాస --- ( గుర్రం దిగి ) దేవీ, శ్రీదేవీ ! నాపై కోపమింకను పోలేదా దేవీ ?
( అంటూ చేతులు చాపుతాడు . లక్ష్మి అతని చేతులలో వాలి పోతుంది )
లక్ష్మి ---- నాథా ! ఎంత కాలానికి వచ్చారు మీరు ?--- కర్తవ్యోన్ముఖులమై కలిసి, అడుగు వెద్దామంటే నేను కాదంటానా, ప్రభూ !
శ్రీనివాస --- శ్రీదేవీ ! నాకు కలిమి బలిమి అంతా నీవే ! నీవే రాకున్న నేనా ఆలయమున ఎట్లుండ గలను ?
లక్ష్మి -- అదేమి బేలతనము స్వామీ ! నేను లేకున్న నేమి ? మీ చిన్నారి దేవేరి పద్మావతి చెంతనున్నది కదా ?
శ్రీనివాస --- శ్రీదేవీ ! పద్మావతి, ఇప్పుడే భవ బంధాల నుండి, బయట పడినది ! నా అవతార తత్వమును, మెల్ల మెల్లగా ఆమెకు అవగత మొనర్చు చుంటిని ! గత జన్మలలో ఆమె ఎంత తపస్సు చేసినను, నన్ను పతిగా పొందుట కొరకు చేసినది ! యీ జన్మలో నా సాహచర్యమున కింకను చెయ్యలేదు కదా ?
లక్ష్మి --- స్వామీ ! మీదెంత నిష్టుర హృదయము ! తపము చేయనిదే , ఆమెను దరిచేయనీయరా స్వామీ ?
శ్రీనివాస --- శ్రీదేవీ ! నేనీ అవతార మెత్తినది, కొండ పైన కట్టిన ఆలయములో , ఇరువురు దేవేరులతో భోగములనుభవించుటకు కాదని, నీకు అర్థమయినది ! ఆమెకు కూడ తెలియ వలయును కదా !!
లక్ష్మి --- అటులయిన, ఆమెను త్యజింతురా స్వామీ !
శ్రీనివాస ----కాదు, కూర్మితో చేపట్టినది , త్యజించుట కొరకు ఎంత మాత్రమూ కాదు ! కొంత కాలము దూరము చేసి సంస్కరించుటకు.
లక్ష్మి --- ఏ విధముగా దూరము చేయుదురు ?
శ్రీనివాస --- పద్మావతి, తన తమ్ముని చేత, తన తండ్రి ఇచ్చిన సారె గురించి, గొప్పగా చెప్పించినది ! ఆ సారెలో సంభారము లన్నియు కలవు, కాని లేనిది ఒకటే !---
లక్ష్మి --- అదేమిటి స్వామీ ?
శీనివాస ---- కరివేపాకు .
( లక్ష్మి నెవ్వెర పోయి శ్రీనివాసుని వంక ఛూస్తుంది )
లక్ష్మి --- కరివేపాకా ?!
శ్రీనివాస --- అవును దేవీ ! ఆ సారెలో లేని వస్తువు, కొండమీద లభ్యము కాని, వస్తువు అది ఒక్కటే !!
లక్ష్మి ---- పద్మావతిని దూరము చేసి సంస్కరించుటకు , మీకు కరివేపాకు సాకు దొరికిందా స్వామీ ?
శ్రీనివాస--- అవును దేవీ ! ప్రస్తుతము నాకు బిల్వ పత్రముఅల కన్న, కరివేపపత్రములే ఇష్టమయనవి !
లక్ష్మి --- స్వామీ ! మీ లీలలు మీకే తెలియనోపును ! ప్రస్తుతము మిమ్ముల ననుసరించుటయే నాకు కర్తవ్యము, దారి తీయుడు.
శ్రీనివాస --- దేవీ ! ఎంత కాలమునకు నాపై కనికరము కలిగినది ! రమ్ము, ఆలయమునకు పోతము !
( శ్రీనివాసుడు, లక్ష్మి చేయి పట్టుకొని వచ్చి, ఆమెను గుర్రం ఎక్కిస్తాడు. తరువాత తను కూడ ఎక్కుతాడు )
*****************
( దృశ్యము 104)
( కరివీర పురం దగ్గర సంపెంగ చెట్టు )
( లక్ష్మి, కపిల ముని ఉంటారు )
కపిల --- తల్లీ ! శ్రీలక్ష్మీ ! విన్నావు కదా ,శ్రీనివాసుని మనోవ్యాకులత, నీవు చెంత లేకున్న, అతడు నిర్నిద్ర చింతయే అగును !
లక్ష్మి ---- మునీంద్రా ! స్వామి అవతార రహస్యము, మీకు తెలియనిది కాదు గదా ? నేను అతని చెంత చేరవలెనన్న, అతడు కర్తవ్యోన్ముఖుడు కావలయును !
కపిల --- ( ఆనందంతో ) తల్లీ ! అటులయిన నీ వాతనికి దూరమయినది ,భృగు మహర్షిపై కినుక వల్లనో, లేక
లక్ష్మి --- పద్మావతిపై మాత్సర్యము వల్లనో, అని, భావించారా మునీంద్రా ?
కపిల --- అవును తల్లీ ! నీ నాధుడు కూడ అటులనే భావించు చున్నాడు !
లక్ష్మి --- నా స్వామి, యీ లక్ష్మిని , వెనుకటి గృహలక్ష్మి వలెనే , భావించు చున్నాడు ! తపస్సుతో పరిపక్వమై---పునీతమైన మనస్సు గల సామ్రాజ్య లక్ష్మి వలె భావించుట లేదు !--- భృగు మహర్షి నా జనకుడు స్వామి వక్షస్థలమున దాగి , అంతర్ముఖియైన నన్ను, తన కాలియందలి కంటితో, అనితర సాధ్యమైన, అక్షి కుక్షి విద్యతో జాగృత పరచినాడు ! సకల జీవ రాశుల దారిద్ర్య విమోచనము చేయుమని ప్రభోదించినాడు ! అతనిపై కినుక వహించుట నాకు పాడి యగునా మునీంద్రా ?
కపిల --- తల్లీ ! నిన్ను జాగృత పరచుటకు , భృగు మహర్షి చేసిన ప్రయత్నము నిస్సందేహముగ , అనితర సాధ్యము ! కాని అతడెన్నుకున్న మార్గము ,అదియే విష్ణు వక్షస్థలమున పాద తాడనము మాత్రము, ఘోరమైన తప్పిదము !
లక్ష్మి --- మునీంద్రా ! నా తండ్రి చేసిన తప్పుకు పరిహారముగ , నా స్వామి అతని పాద నేత్రమును పొడిచి , అతని విద్యను , సుకృతమును , తపస్సును నశింప జేసినాడు .
కపిల---- తల్లీ ! అదియా నీ కోపమునకు కారణము !?
లక్ష్మి --- కాదుమునీంద్రా ! నా నాధుడు బహు దూరదర్శి ! అతని లీలలను విమర్శింప జాలను !! కాని మునీంద్రా , నా తండ్రి ఆ పయిన ఏమయినాడో తెలుసుకొనుటకు కుతూహల మగుచున్నది !
కపిల --- తల్లీ ! భృగు మహర్షి , శ్రీ మహావిష్ణువు విధించిన శిక్షను ఆనందముతో స్వీకరించినాడు ! అటుపైన కాశికా క్షేత్రమునకు వెడలి , శివుని పట్ల చేసిన అపరాధమునకు శిక్షింపబడినాడు !!
లక్ష్మి --- మునీంద్రా ! నా తండ్రి కాశికా క్షేత్రమున ,శివుని కోపమునకు గురి అయినాడా?అదెట్లు జరిగినది ?
కపిల --- సామాన్యమయిన లోక ధర్మమును పాటింపక పోవుట వలన.
లక్ష్మి --- నా తండ్రి పాటింపని లోక ధర్మము ఏది మునీంద్రా ?
కపిల --- తల్లీ ! ఏ క్ష్తేత్రమున కేగిన ఆ క్ష్తేత్ర ప్రధాన దేవతను స్తుతించవలె నన్నది సామాన్యమయిన లోక ధర్మము !కాశి శివ క్షేత్రము ! అచట శివ దూషణ నిషిద్ధము ! నీ తండ్రి ఆ క్షేత్రమున కూడ , తన పరీక్షలో శివుడు భంగ పడినాడని, అతనిది తామస ప్రవృత్తి యని , శ్రీ మహావిష్ణువే సత్వగుణ సంపన్నుడని ఎలుగెత్తి చాటినాడు.—
లక్ష్మి --- అతడు పలికినది యదార్థమే కదా !
కపిల --- నిజమే ! అయినను ఉచితానుచితములు పాటింప కుండుట, అతని చేసిన అపరాధము !
లక్ష్మి --- మునీంద్రా ! ఆ అపరాధమునకు అతడెట్లు శిక్షింపబడినాడు ?
కపిల --- కోపించినది శివుడు కాదు తల్లీ ! శివ- కేశవు లిరువురూ సత్వ గుణ సంపన్నులే ! సమయా సమయములను బట్టి, వారి ప్రవృత్తి మారుచుండును !
లక్ష్మి --- మునీంద్రా ! నా తండ్రి కేమయనది ? అతనిని శిక్షించిన వారెవరు ?
కపిల --- శిక్షించినది జగదంబ ! నీ తండ్రి తన జీవిత కాలమంతయు, అధ్యయనము చేసి, రచించిన --- భృగునాడి యన జ్యోతిష గ్రంథము , ఛిన్నాభిన్న మగుననియు , పృథ్విలో మానవుల కది, అగమ్యమగుననియు శపించినది !
లక్ష్మి ---- మునీంద్రా ! ఎంత పని జరిగినది ? నా తండ్రి తన తపస్సును , సుకృతమును, విద్యను , చివరికి తన జన్మ సాఫల్యమొనర్చిన సాధనను కూడ పోగొట్టుకొన్నాడన్న మాట
కపిల అవును తల్లీ ! ఇంత జరిగినను అతడు తన ధైర్యమును, వివేకమును కోల్పోలేదు ! దర్శన మాత్రమున పాపములు పోగొట్టగల నర్మదానదీ ఉద్గమ స్ఠానమైన , అమర కంటక క్షేత్రమున , ఘోరమైన తపస్సు ఛేయుచున్నాడు !
లక్ష్మి --- ఎవరి గురించి మునీంద్రా ?
కపిల --- అది శివ క్షేత్రము తల్లీ ! నీ తండ్రి ఓంకారేశ్వరుని కృపా కటాక్షములకై , తపము చేయుచున్నాడు ! తల్లీ ! నీ తండ్రి విషయము తెలిసినది కదా ! ఇక ప్రస్తుతమునకు రమ్ము ! నీ తండ్రిపై నీకు కినుక లేదని స్పష్టమైనది, సవతి అయన పద్మావతీ దేవిపై మాత్సర్యము లేదని కూడ తెలిసినది ! నీ నాధుడు , నీతో పాటు, ఆలయ ప్రవేశము చేయుటకు సంకల్పించి , నిన్ను పిలుచుటకై రానున్నాడు---
లక్ష్మి --- ( ఆనందముతో ) ఏమంటిరి మహర్షీ ! నా నాధుడు నన్ను పిలువరానున్నారా ?---
కపిల --- అవును తల్లీ ! అతడే స్వయముగా రానున్నాడు.
లక్ష్మి ----( ప్రసన్న వదనంతో ) ఇతరులతో రాయబార మంపక, తనంత తానుగా వచ్చి పిలిచిన, నాకు ఆభ్యంతర మేమున్నద ?
కపిల--- సంతోషం తల్లీ ! నీ మనసులో మాట బయట పడినది ! --- అదుగో నీ నాధుడు , అశ్వారూడుడై, నీ కడకు వచ్చుచున్నాడు --- చూడుము !! ( అని దూరంగా చూపిస్తాడు )
( లక్ష్మి అతను చూపించిన దిక్కు చూస్తుంది. శ్రీనివాసుడు దూరంగా గుర్రం ఎక్కి, వస్తూ కనిపిస్తాడు )
( ఆ దృశ్యం చూసి, లక్ష్మి ముఖంలో ఆనందం వెల్లి విరుస్తుంది )
( కపిల మహర్షి ఆమె ముఖాన్ని చూసి, చిరునవ్వు నవ్వుకొని అంతర్థాన మవుతాడు )
( ప్రవేశం-- శ్రీనివాసుడు )
శ్రీనివాస --- ( గుర్రం దిగి ) దేవీ, శ్రీదేవీ ! నాపై కోపమింకను పోలేదా దేవీ ?
( అంటూ చేతులు చాపుతాడు . లక్ష్మి అతని చేతులలో వాలి పోతుంది )
లక్ష్మి ---- నాథా ! ఎంత కాలానికి వచ్చారు మీరు ?--- కర్తవ్యోన్ముఖులమై కలిసి, అడుగు వెద్దామంటే నేను కాదంటానా, ప్రభూ !
శ్రీనివాస --- శ్రీదేవీ ! నాకు కలిమి బలిమి అంతా నీవే ! నీవే రాకున్న నేనా ఆలయమున ఎట్లుండ గలను ?
లక్ష్మి -- అదేమి బేలతనము స్వామీ ! నేను లేకున్న నేమి ? మీ చిన్నారి దేవేరి పద్మావతి చెంతనున్నది కదా ?
శ్రీనివాస --- శ్రీదేవీ ! పద్మావతి, ఇప్పుడే భవ బంధాల నుండి, బయట పడినది ! నా అవతార తత్వమును, మెల్ల మెల్లగా ఆమెకు అవగత మొనర్చు చుంటిని ! గత జన్మలలో ఆమె ఎంత తపస్సు చేసినను, నన్ను పతిగా పొందుట కొరకు చేసినది ! యీ జన్మలో నా సాహచర్యమున కింకను చెయ్యలేదు కదా ?
లక్ష్మి --- స్వామీ ! మీదెంత నిష్టుర హృదయము ! తపము చేయనిదే , ఆమెను దరిచేయనీయరా స్వామీ ?
శ్రీనివాస --- శ్రీదేవీ ! నేనీ అవతార మెత్తినది, కొండ పైన కట్టిన ఆలయములో , ఇరువురు దేవేరులతో భోగములనుభవించుటకు కాదని, నీకు అర్థమయినది ! ఆమెకు కూడ తెలియ వలయును కదా !!
లక్ష్మి --- అటులయిన, ఆమెను త్యజింతురా స్వామీ !
శ్రీనివాస ----కాదు, కూర్మితో చేపట్టినది , త్యజించుట కొరకు ఎంత మాత్రమూ కాదు ! కొంత కాలము దూరము చేసి సంస్కరించుటకు.
లక్ష్మి --- ఏ విధముగా దూరము చేయుదురు ?
శ్రీనివాస --- పద్మావతి, తన తమ్ముని చేత, తన తండ్రి ఇచ్చిన సారె గురించి, గొప్పగా చెప్పించినది ! ఆ సారెలో సంభారము లన్నియు కలవు, కాని లేనిది ఒకటే !---
లక్ష్మి --- అదేమిటి స్వామీ ?
శీనివాస ---- కరివేపాకు .
( లక్ష్మి నెవ్వెర పోయి శ్రీనివాసుని వంక ఛూస్తుంది )
లక్ష్మి --- కరివేపాకా ?!
శ్రీనివాస --- అవును దేవీ ! ఆ సారెలో లేని వస్తువు, కొండమీద లభ్యము కాని, వస్తువు అది ఒక్కటే !!
లక్ష్మి ---- పద్మావతిని దూరము చేసి సంస్కరించుటకు , మీకు కరివేపాకు సాకు దొరికిందా స్వామీ ?
శ్రీనివాస--- అవును దేవీ ! ప్రస్తుతము నాకు బిల్వ పత్రముఅల కన్న, కరివేపపత్రములే ఇష్టమయనవి !
లక్ష్మి --- స్వామీ ! మీ లీలలు మీకే తెలియనోపును ! ప్రస్తుతము మిమ్ముల ననుసరించుటయే నాకు కర్తవ్యము, దారి తీయుడు.
శ్రీనివాస --- దేవీ ! ఎంత కాలమునకు నాపై కనికరము కలిగినది ! రమ్ము, ఆలయమునకు పోతము !
( శ్రీనివాసుడు, లక్ష్మి చేయి పట్టుకొని వచ్చి, ఆమెను గుర్రం ఎక్కిస్తాడు. తరువాత తను కూడ ఎక్కుతాడు )
*****************
Comments
Post a Comment